Załóżmy, że jesteś politykiem i musisz podnieść podatki. Wolałbyś jednak nie mówić, że to „my podnieśliśmy podatki”. Przyznasz, że nieco lepiej będzie to odebrane, jeśli powiesz, że „podatki zostały podniesione”. Używając w ten sposób strony biernej unikasz powiązania tej czynności ze swoją osobą. I właśnie o stronie biernej będzie niniejszy post.

Jestem Michał Szulik, a to jest cykl Gramatyka Szulika – praktyczne podejście do języka. Tłumaczę w nim gramatykę angielską ze szczególnym naciskiem na praktykę.

Sporo osób nie rozumie co to jest strona bierna i jak z niej korzystać w języku angielskim. Sprawia ona sporo problemów szczególnie w szkołach. Najczęściej jest to efektem tego, że można ją stworzyć praktycznie we wszystkich czasach w języku angielskim, a jak się ich nie zna to cóż… Wtedy staje się problematyczna.

W związku z powyższym, zanim usiądziesz do samej strony biernej, musisz upewnić się, że porządnie znasz podstawy czasów angielskich. Jeśli nie czujesz się w nich dość dobrze, to z czystym sumieniem mogę polecić Ci w tym celu wsparcie jednego z naszych lektorów. Dzięki naszej autorskiej metodzie lektor pomoże Ci nauczyć się gramatyki kilkukrotnie szybciej niż stosując inne, typowo szkolno-książkowe podejścia. Więcej informacji o tym jak się zapisać znajdziesz TUTAJ.

A jeśli czujesz się na siłach, to jedziemy dalej ze stroną bierną 🙂

Wprowadzenie – czym jest strona bierna, a czym strona czynna

Najważniejsze to zrozumieć co to w ogóle jest strona bierna i czym różni się od strony czynnej.

Najpierw porównaj sobie kilka przykładów po polsku i zastanów się, czym się od siebie różnią.

Strona czynna: Sprzedawca sprzedaje kanapki tylko w poniedziałki i środy.

Strona bierna: Kanapki są sprzedawane tylko w poniedziałki i środy.

 

Strona czynna: Wczoraj złodzieje ukradli dwa samochody.

Strona bierna: Wczoraj dwa samochody zostały skradzione.

Strona czynna: Budowlańcy budują tam teraz drogę.

Strona bierna: Jest tam teraz budowana droga.

Po przeanalizowaniu powyższych przykładów powinieneś już intuicyjnie rozróżniać stronę bierną od czynnej, ale dla pewności możesz sprawdzić się jeszcze dodatkowo poniżej.

W tym celu rozpoznaj, które zdanie jest w stronie biernej, a które w stronie czynnej.

Mleko jest pite przez kota.

Pokaż odpowiedź

Strona bierna

Wolontariusze odwiedzą w szpitalu chore dzieci.

Pokaż odpowiedź

Strona czynna

Noga jest złamana.

Pokaż odpowiedź

Strona bierna

Kot pije mleko.

Pokaż odpowiedź

Strona czynna

Dzieci zostaną odwiedzone w szpitalu przez wolontariuszy.

Pokaż odpowiedź

Strona bierna

Złamałem nogę.

Pokaż odpowiedź

Strona czynna

Użycie strony biernej

Ogólnie rzecz biorąc strony biernej używamy, gdy odbiorca czynności jest ważniejszy niż jej wykonawca i to właśnie na odbiorcy czynności chcemy się skupić.

Czasem może być tak, że chcemy użyć strony biernej, bo nie wiemy kto wykonał daną czynność – np. dziennikarz nie wie kto napadł na bank, więc chce powiedzieć, że „bank został obrabowany” (strona bierna) zamiast „ktoś obrabował bank” (strona czynna).

Innym razem może być tak, że nie chcemy powiedzieć kto wykonał daną czynność – np. polityk może chcieć powiedzieć, że „podatki zostały podniesione” (strona bierna), a nie, że „my podnieśliśmy podatki” (strona czynna).

Często też strona bierna wykorzystywana jest formalnych sytuacjach i nagłówkach gazet.

Budowa strony biernej

Jak widać na przykładach powyżej, w języku polskim stronę bierną tworzymy w następujący sposób:

Podmiot + być/zostać + „nynane tytate”, czyli przymiotnik zakończony na -ny, -na, -ne, -ty, -ta, -te (a precyzyjniej rzecz biorąc dumnie zwący się „imiesłów przymiotnikowy bierny”)

Przykładowo:

Kanapki (podmiot) + są (być/zostać) + sprzedawaNE (nynane tytate)

Ale w języku angielskim jest prościej 🙂

Mamy:

Podmiot + być w odpowiedniej formie + czasownik z ED/trzecia forma czasownika

(w przeciwieństwie do języka polskiego w języku angielskim na drugim miejscu zawsze mamy tylko „być”,  nigdy nie znajdzie się tam „zostać”, więc o wszystkich become, czy stay w tym miejscu zapominamy)

Przykładowo:

Sandwiches (podmiot) + are (być w odpowiedniej formie) + sold (kraść w trzeciej formie, bo mamy tu czasownik nieregularny) + on Mondays and Wednesdays only (reszta zdania).

(w tym wypadku „are” jest prawidłową formą czasownika „być”, ponieważ zdanie wyjściowe w stronie czynnej – „Mr Johnson sells sandwiches on Mondays and Wednesdays only” – jest w czasie teraźniejszym Present Simple – więcej na ten temat poniżej)

Jeśli bardzo chcemy powiedzieć przez kogo dana czynność została wykonana zawsze można to powiedzieć używając „by”, np.:

Sandwiches are sold by Mr Johnson on Mondays and Wednesdays only.

…ale najczęściej znacznie lepiej w takiej sytuacji użyć po prostu strony czynnej.

Inne przykłady zdań w stronie czynnej i biernej w języku angielskim:

Strona czynna: Thieves stole two cars yesterday. (Wczoraj złodzieje ukradli dwa samochody.)

Strona bierna: Two cars were stolen yesterday. (Dwa samochody zostały wczoraj skradzione.)

Zwróć uwagę, że czasownik „być” przyjmuje tutaj formę „were”. Bierze się to z tego, że zdanie wyjściowe w stronie czynnej jest w czasie Past Simple. Jak widzisz, tak jak pisałem na początku, warto tutaj znać ogólne podstawy czasów angielskich, zanim się zabierzesz za stronę bierną 🙂

Strona czynna: Construction workers are building a road there. (Budowlańcy budują tam teraz drogę.)

Strona bierna: A road is being built there. (Droga jest tam teraz budowana.)

Czasownik „być” przyjmuje tutaj formę „is being”, bo zdanie wyjściowe w stronie czynnej jest w czasie Present Continuous.

Strona czynna: My cat drinks milk every morning. (Mój kot pije mleko każdego poranka.)

Strona bierna: Milk is drunk every morning. (Mleko jest pite każdego poranka.)

Czasownik „być” przyjmuje tutaj formę „is”, bo zdanie wyjściowe w stronie czynnej jest w czasie Present Simple.

Strona czynna: Volunteers will visit sick children at hospital. (Wolontariusze odwiedzą chore dzieci w szpitalu.)

Strona bierna: Sick children will be visited at hospital. (Dzieci zostaną odwiedzone w szpitalu.)

Czasownik „być” przyjmuje tutaj formę „will be”, bo zdanie wyjściowe w stronie czynnej jest w czasie Future Simple.

Strona czynna: I have broken my leg. (Złamałem nogę. – mamy tu Present Perfect, a nie Past Simple bo podkreślamy skutek na teraz – więcej na temat tego wykorzystania Present Perfect znajdziesz TUTAJ)

Strona bierna: My leg has been broken. (Noga została złamana.)

Czasownik „być” przyjmuje tutaj formę „has been”, bo zdanie wyjściowe w stronie czynnej jest w czasie Present Perfect.

Czasownik „być” w stronie biernej

Jak widać powyżej, strona bierna występuje we wszystkich czasach z języku angielskim i można sobie swobodnie przekształcać zdania w stronie czynnej na zdania w stronie biernej i odwrotnie. Trzeba tylko pamiętać o tym, żeby czasownik „być” umieścić w formie odpowiedniej do czasu, którego chcemy użyć.

I tak naprawdę tylko o odpowiedniej formie czasownika „być” trzeba pamiętać. Czasownik główny w stronie biernej zawsze będzie przyjmował albo formę z ED (jeśli jest regularny), albo trzecią formę (jeśli jest nieregularny) – bez względu na czas.

Poniżej dla wygody wrzucam wytyczne jakiej formy czasownika „być” należy użyć przy każdym z czasów angielskich.

Jest ich sporo, ale nie przejmuj się. Jak poznasz mechanizm działania strony biernej na pierwszych kilku czasach (np. Present Simple, Past Simple i Future Simple) to jej konstrukcji w reszcie czasów powinieneś się łatwo domyślić (oczywiście tylko w tych czasach, które znasz).

Present Simple -> am/are/is

Przykład

Strony czynna: I eat dinner every day.

Strona bierna: Dinner is eaten every day.

Present Continuous -> am/are/is being

Przykład

Strony czynna: I am eating dinner now.

Strona bierna: Dinner is being eaten now.

Past Simple -> was/were

Przykład

Strony czynna: I ate dinner yesterday.

Strona bierna: Dinner was eaten yesterday.

Past Continuous -> was/were being

Przykład

Strony czynna: Yesterday at 3 p.m. I was eating dinner.

Strona bierna: Yesterday at 3 p.m. dinner was being eaten.

Present Perfect -> has/have been

Przykład

Strony czynna: I have eaten dinner.

Strona bierna: Dinner has been eaten.

Present Perfect Continuous -> has/have been being

Przykład

Strony czynna: I have been eating dinner for 15 minutes.

Strona bierna: Dinner has been being eaten for 15 minutes.

Past Perfect -> had been

Przykład

Strony czynna: I had eaten dinner before you arrived.

Strona bierna: Dinner had been eaten before you arrived.

Past Perfect Continuous -> had been being

Przykład

Strony czynna: I had been eating dinner for 15 minutes before you arrived.

Strona bierna: Dinner had been being eaten for 15 minutes before you arrived.

Future Simple -> will be

Przykład

Strony czynna: I will eat dinner tomorrow.

Strona bierna: Dinner will be eaten tomorrow.

Future Continuous -> will be being

Przykład

Strony czynna: Tomorrow at 3 p.m. I will be eating dinner.

Strona bierna: Tomorrow at 3 p.m. dinner will be being eaten.

Future Perfect -> will have been

Przykład

Strony czynna: By 3 p.m. I will have eaten dinner.

Strona bierna: By 3 p.m. dinner will have been eaten.

Future Perfect Continuous -> will have been being

Przykład

Strony czynna: By 3 p.m. I will have been eating dinner for 30 minutes.

Strona bierna: By 3 p.m. dinner will have been being eaten for 30 minutes.

To tyle! Mam nadzieję, że udało mi się rzucić trochę światła na zagadnienie strony biernej. Temat może się wydawać trudny, ale przy odrobinie wysiłku da się go bezproblemowo zrozumieć. Gdyby coś było jeszcze niejasne, dajcie znać w komentarzu. Chętnie pomogę i uzupełnię wpis, jeśli będzie taka potrzeba 🙂